Edukacja domowa - Teraz Rozumiem

Metawiedza - jak ją rozumieć?

Metawiedza – pojęcie to odnosi się do wiedzy o wiedzy — zrozumienia, w jaki sposób zdobywamy, przetwarzamy i wykorzystujemy własną wiedzę. W procesie uczenia się meta-wiedza odgrywa kluczową rolę na kilka sposobów:

1. Kierowanie strategiami uczenia się

— pomaga uczącym się wybierać skuteczne strategie, takie jak podsumowywanie, zadawanie sobie pytań lub tworzenie map pojęć, w celu zwiększenia zrozumienia i zapamiętywania (internalizacji nowej wiedzy).

2. Monitorowanie i samoregulacja

— metawiedza pozwala uczącym się oceniać własne zrozumienie i postępy, dostosowując podejście w razie potrzeby (np. ponowne czytanie trudnego materiału lub poszukiwanie dodatkowych zasobów).

3. Poprawa rozwiązywania problemów

— w obliczu nowych wyzwań uczniowie o silnej meta-wiedzy mogą rozpoznawać wzorce, stosować wcześniejszą wiedzę i dostosowywać bardziej efektywnie swój proces myślenia.

4. Ułatwianie transferu wiedzy

— zrozumienie, w jaki sposób wiedza jest ustrukturyzowana i powiązana, umożliwia uczącym się stosowanie tego, co wiedzą, w różnych kontekstach, poprawiając zdolność adaptacji i krytyczne myślenie.

5. Zwiększanie motywacji i pewności siebie

– świadomość tego, jak „działa” własne uczenie się, może zwiększyć motywację, pomagając uczącym się wyznaczać realistyczne cele i dostrzegać swoją poprawę w czasie.

W istocie metawiedza pozwala uczącym się przejąć kontrolę nad procesem uczenia się, czyniąc go bardziej wydajnym, „strategicznym” i elastycznym.

Znaczenie metawiedzy w procesie uczenia się - krótki przewodnik.

Jako osoba ucząca się, poza zdobywaniem nowej wiedzy, rozwijasz także swoje umiejętności stawania się bardziej niezależnym i skutecznym w procesie uczenia się. Jednym z najpotężniejszych narzędzi, w jakie mogą Ci w tym pomóc jest metawiedza — wiedza o samej wiedzy i Twoim własnym, indywidualnym podejściu do uczenia się.

Ta koncepcja jest fundamentalna w kształtowaniu sposobu, w jaki uczący się podchodzi do nauki, przetwarzania informacji oraz korzystania z własnej wiedzy w różnych kontekstach w realnym świecie.

Metawiedza jest niezbędnym składnikiem metapoznania, które obejmuje samoświadomość procesów myślowych, zdolność do regulowania strategii uczenia się i zrozumienia, kiedy i jak skutecznie stosować wiedzę. W tym tekście pomogę Ci zrozumieć, dlaczego metawiedza jest tak krytyczna w procesie uczenia się i jak wpływa na Twoje osiągnięcia i efektywność uczenia się.

1. Zrozumienie metawiedzy

Zanim przyjrzymy się jej roli w uczeniu się, muszę Ci wyjaśnić, co obejmuje metawiedza. Metawiedza odnosi się do:

• Świadomości tego, co się wie, a czego nie wie

• Zrozumienia, w jaki sposób wiedza jest ustrukturyzowana i jak „cząstki wiedzy” są powiązane ze sobą (schematy poznawcze tworzące struktury wiedzy – więcej na ten temat przeczytasz w rozdziale mojej książki)

• Rozpoznania, w jaki sposób wiedza jest zdobywana, zapamiętywana i stosowana w realnym świecie

• Wiedzy, kiedy i dlaczego stosować określone strategie uczenia się

Na przykład uczący się o silnej metawiedzy na temat matematyki nie tylko będzie wiedział, jak rozwiązywać równania, ale także zrozumie, kiedy zastosować określoną metodę, jak sprawdzić swoją pracę i w jaki sposób zasady (definicje i twierdzenia) matematyczne są powiązane w różnych tematach i działach matematyki.

2. Rola metawiedzy w uczeniu się

Metawiedza znacząco usprawnia proces uczenia się na kilka kluczowych sposobów:

A. Promuje skuteczne strategie uczenia się

Uczący się, którzy rozumieją, jak działa uczenie się, mogą wybierać odpowiednie strategie, aby poprawić zrozumienie i zapamiętywanie. Mogą zdecydować, czy użyć podsumowania, samo-testowania, mapowania pojęć lub innych metod w zależności od charakter materiału.

Na przykład uczący się, który wie, że praktyka odzyskiwania (odpamiętywania - aktywnego przypominanie sobie informacji) jest skuteczniejsza niż bierne ponowne czytanie, co w efekcie prowadzi do tego, że będzie uczyć się wydajniej oraz lepiej i na dłużej zapamiętywać informacje. Bez metawiedzy uczący się mogą angażować się w nieskuteczne nawyki uczenia się, takie jak wkuwanie na ostatnią chwilę, nie zdając sobie sprawy z ograniczeń takiego podejścia.

B. Wzmacnia samoregulację i monitorowanie

Uczenie się nie polega tylko na przyswajaniu nowych informacji; polega również na ocenie własnego zrozumienia i dokonywaniu korekt w razie potrzeby. Metawiedza pozwala uczącym się monitorować swoje postępy i rozpoznawać, kiedy potrzebują dodatkowej praktyki, wyjaśnień lub zmiany podejścia.

Na przykład, jeśli uczeń zdaje sobie sprawę, że ma problemy ze zrozumieniem tekstu, może zwolnić tempo, robić notatki lub szukać alternatywnych wyjaśnień, aby poprawić zrozumienie. Z kolei uczeń bez tej świadomości może kontynuować czytanie biernie, nie rozumiejąc w pełni materiału.

C. Ułatwia rozwiązywanie problemów i myślenie krytyczne

Kiedy uczący się rozumie strukturę wiedzy, jest lepiej przygotowany do rozwiązywania nowych i złożonych problemów, korzystając z wcześniejszej wiedzy. Metawiedza pozwala m.in. rozpoznawać wzorce, tworzyć powiązania i rozumienie pojęć w nowych, nieznanych sytuacjach.

Rozważmy ucznia uczącego się fizyki: jeśli rozumie związek między siłą a ruchem wykraczający poza zapamiętywanie wzorów, może zastosować tę wiedzę do rzeczywistych problemów, takich jak wyjaśnianie, dlaczego pasy bezpieczeństwa są konieczne w samochodach (-> artykuł o sile bezwładności) lub do przewidywania ruchu obiektów w przestrzeni.

D. Wspiera transfer wiedzy

Jednym z największych wyzwań w procesie uczenia się jest przenoszenie wiedzy z jednego kontekstu do drugiego. Metawiedza ułatwia to, umożliwiając uczącemu się dostrzeganie podstawowych zasad (reguł, praw i prawidłowości), a nie tylko odosobnionych faktów.

Na przykład, jeśli uczeń rozumie ogólną strukturę pisania perswazyjnego, może zastosować tę wiedzę do pisania esejów, przemówień, a nawet profesjonalnych e-maili w przyszłości. Bez metawiedzy uczniowie mogą mieć trudności z dostosowaniem tego, czego się uczą do zastosowań w świecie rzeczywistym.

E. Zwiększa motywację i pewność siebie

Kiedy ktoś ma jasne zrozumienie, jak działa uczenie się, zyskuje pewność siebie w zakresie zdolności do zdobywania i stosowania nowej wiedzy. Ta pewność siebie prowadzi do większej motywacji i wytrwałości, szczególnie w obliczu trudnych zagadnień i dziedzin.

Uczący się z silną metawiedzą wie, że zmagania z nowymi trudniejszymi zagadnieniami są częścią procesu uczenia się i że stosowanie odpowiednich strategii może pomóc mu przezwyciężyć wyzwania. Z drugiej strony uczący się bez tej świadomości może interpretować trudności jako oznakę porażki, a nie okazję do rozwoju.

3. Jak możesz rozwijać swoją metawiedzę?

Oto kilka strategii, które możesz włączyć do swojego uczenia się:

A. Postaraj się nauczyć czegoś o samym uczeniu się

Wszyscy się uczą, ale niewielu wie cokolwiek o samym uczeniu się, o tym, jak rozumieć pojęcie i różne rodzaje wiedzy, ani o tym jak przebiega proces uczenia się. Zdobycie wiedzy o procesach poznawczych, o tym czym jest wiedza, czym jest pamięć, uwaga i koncentrowanie uwagi, czy rozwiązywanie problemów, może pomóc Ci stać się bardziej świadomym swoich strategii uczenia się. Możesz poczytać moje artykuły i/lub poszukać na ten temat wiadomości w Sieci.

• Postaraj się zrozumieć czym jest przedwiedza i jak warunkuje uczenie się,

• Przemyśl etapy cyklu Kolba, czyli modelu uczenia się przez doświadczanie

• Przeanalizuj model sfer refleksji i postaraj się zrozumieć dlaczego refleksja nad własnym działaniem (także intelektualnym) jest taka ważna

• Postaraj się o autorefleksję na temat własnych doświadczeń edukacyjnych

• Przeanalizuj korzyści z prowadzenia notatek medialnych

• Zrób sobie notatki na temat tego jak rozumiesz zagadnienia wymienione powyżej!

B. Postaraj się rozwijać swoją metapoznawczą refleksję

• Zastanawiaj się (możliwie najczęściej) nad własnym procesem uczenia się. Refleksja pomoże Ci określić, co działa, co nie i jak możesz to poprawić.

• Spróbuj prowadzić e-portfolio, w którym będziesz rozbił notatki o własnym uczeniu się, aby śledzić swoje postępy

• Zadawać sobie pytania pomocnicze, takie jak: Czego się dzisiaj nauczyłem? Co było trudne? Jak poradziłem sobie z wyzwaniami?

• Dokonuj samooceny, ale także pytaj innych (koleżanki, kolegów, rodzeństwo, rodziców, …) o opinię o swoim uczeniu się i wiedzy

• Refleksja wzmacnia metawiedzę, pomagając Ci stawać się bardziej świadomymi swoich mocnych i słabych stron.

C. Modeluj swoje procesy myślowe

• Opowiedz sobie (lub komuś innemu) własne strategie myślenia,

• Popytaj innych jak oni się uczą, jak rozwiązują problemy, jakie mają strategie

• Myśl na głos podczas rozwiązywania problemów lub analizowania tekstów

• Zrób notatki o tym, jak organizujesz i kategoryzujesz informacje

• Werbalizuj (opowiadaj sobie lub innym) procesy podejmowania decyzji podczas wybierania strategii

Na przykład ucząc się matematyki możesz sobie powiedzieć: Wiem, że rozwiązanie tego równania wymaga wyizolowania zmiennej x. Najpierw usunę stałą, a następnie podzielę przez współczynnik. Takie strategie naprawdę działają.

Twoje imię:
Twój e-mail:
Tu zamieść swoje zadanie i/lub opisz zagadnienie, które miałbym wyjaśnić:

Metawiedza